W fińskim Tampere zakończył się czteroletni etap rozwoju projektu, który może na nowo zdefiniować sposób funkcjonowania zajezdni tramwajowych w całej Europie. Smart Depot, opracowany przez Škoda Group, to kompleksowy system łączący sztuczną inteligencję, cyfrową diagnostykę i autonomiczny ruch pojazdów. Jego zadaniem jest przekształcenie tradycyjnej zajezdni w inteligentne centrum zarządzania transportem miejskim – bezpieczniejsze, bardziej efektywne i ekonomicznie zrównoważone.
Cyfrowa rewolucja w utrzymaniu tramwajów
Smart Depot to nowatorskie rozwiązanie, które integruje wszystkie procesy zachodzące w zajezdni – od momentu wjazdu tramwaju, przez jego mycie, przegląd techniczny i naprawy, aż po ponowne wyjazdy na linię. Dzięki pełnej automatyzacji i zastosowaniu sztucznej inteligencji, wiele czynności odbywa się bez udziału człowieka.
System umożliwia autonomiczne manewrowanie i parkowanie tramwajów, kontrolowane przez centralny system zarządzania z wykorzystaniem technologii antykolizyjnej Škoda ACS. Wizualna inspekcja oparta na AI automatycznie sprawdza wózki, dachy i poszycie pojazdu, wykrywając nawet drobne uszkodzenia czy zabrudzenia. Cyfrowy bliźniak umożliwia z kolei bieżące monitorowanie stanu technicznego tramwaju i przewidywanie usterek, zanim te wystąpią. Wszystko to zintegrowane jest w jednym systemie Fleet & Depot Management, który łączy dane o pojazdach, infrastrukturze i procesach serwisowych.
– Smart Depot bazuje na naszych sprawdzonych rozwiązaniach kolejowych i przenosi je do środowiska zajezdni. Chcemy zwiększyć efektywność obsługi, odciążyć personel i zapewnić operatorom dokładne dane do podejmowania decyzji. To realny krok w stronę w pełni cyfrowej i autonomicznej eksploatacji – podkreśla Jiří Liberda, Dyrektor ds. Cyfryzacji w Škoda Group.
Pilotaż w Tampere – test w rzeczywistych warunkach
Projekt Smart Depot od kilku miesięcy działa w Tampere w trybie pilotażowym. Škoda Group stopniowo poszerza jego funkcjonalność, oferując klientom kompleksowe wsparcie – od projektu architektonicznego, przez integrację z lokalną infrastrukturą, aż po szkolenia i obsługę systemu.
Jak wyjaśnia Liberda, średni czas zwrotu inwestycji wynosi ok. czterech lat, natomiast system wizualnej inspekcji AI potrafi spłacić się w zaledwie półtora roku. Projekt realizowany jest we współpracy z miastem Tampere, Uniwersytetem w Tampere oraz firmą GIM Robotics, a finansowanie wspiera program OptiPEx prowadzony wspólnie z fińskim instytutem badawczym VTT.
– W Tampere znaleźliśmy idealne warunki do rozwoju: nowoczesny system tramwajowy, otwartość na innowacje i partnerów, którzy podzielają naszą wizję mobilności przyszłości. Technologia Smart Depot jest już gotowa do komercyjnego wdrożenia w innych miastach Europy – dodaje przedstawiciel Škody.
Lyyli Living Lab – tramwaj jako laboratorium
Jednym z kluczowych elementów projektu jest Lyyli Living Lab – środowisko testowe stworzone przez Škoda Group i operatora Tampereen Ratikka w 2021 roku. To „żywe laboratorium” służy do testowania cyfrowych technologii w realnych warunkach miejskich. Centralną rolę odgrywa tramwaj Lyyli, będący mobilną platformą badawczą, na której instalowane są nowe systemy, a ich działanie analizowane jest w czasie rzeczywistym.
Tampere – europejski lider nowoczesnego transportu
Miasto Tampere dysponuje jedną z najmłodszych i najnowocześniejszych sieci tramwajowych w Europie. Ruch tramwajowy rozpoczął się tu w 2021 roku, a od samego początku obsługiwany jest wyłącznie przez trójczłonowe tramwaje Škoda Smart Artic X34. Do tej pory dostarczono lub zamówiono łącznie 35 pojazdów, a do 2028 roku planowane jest wydłużenie 19 z nich o 10 metrów, co zwiększy ich pojemność o około 30%.
Projekt Smart Depot pokazuje, że przyszłość komunikacji miejskiej to nie tylko nowoczesne pojazdy, ale również inteligentne zaplecze techniczne, które potrafi myśleć, przewidywać i działać samodzielnie. Tampere stało się miejscem, w którym ta wizja zaczyna się urzeczywistniać – a Europa już spogląda w jego kierunku.
